7. PYTHON'DA HATA YAKALAMA VE İSTİSNALAR (EXCEPTIONS)

 

Python'da Hata Yakalama ve İstisnalar (Exceptions)

Python'da program geliştirme sırasında hatalarla karşılaşmak kaçınılmazdır. Bu hatalar, programın çalışmasını durdurarak kullanıcıya sinir bozucu bir deneyim yaşatabilir. Hata yakalama ve istisnalar (exceptions) mekanizmaları, bu tür hataları kontrol altına alarak programın daha sağlam ve kullanıcı dostu olmasını sağlar.

Hata Yakalama Nedir?

Hata yakalama, programın çalışması sırasında meydana gelen hataları yakalamak ve uygun şekilde yönetmek için kullanılan bir tekniktir. Bu teknik sayesinde, hatalar programın akışını bozmadan kontrol altına alınarak kullanıcıya hatanın türü ve kaynağı hakkında bilgi verilebilir.

İstisnalar (Exceptions) Nedir?

İstisnalar, programın normal akışını bozan beklenmedik durumlardır. Bu durumlar, programın çalışmasını durduran hatalara yol açabilir. Python, birçok farklı istisna türü sunar. En yaygın kullanılan istisna türleri şunlardır:

• ValueError: Hatalı bir değer girişi gibi durumlarda oluşur.

• TypeError: Yanlış veri tipi kullanımı gibi durumlarda oluşur.

• ZeroDivisionError: Bir sayıyı sıfıra bölmeye çalışırken oluşur.

• IndexError: Bir liste veya dizide olmayan bir indekse erişmeye çalışırken oluşur.

Hata Yakalama Nasıl Yapılır?

Python'da hata yakalama için try, except ve finally anahtar kelimeleri kullanılır.

• try: Hata yakalamak için kontrol edilecek kod bloğu bu bloğa yazılır.

• except: Hataların yakalanacağı ve işleneceği blok bu bloğa yazılır.

• finally: Hata oluşup oluşmamasına bakılmaksızın her zaman çalıştırılacak kod bloğu bu bloğa yazılır.

Örnek:

try:
    sayi = int(input("Bir sayı giriniz: "))
    print("Girdiğiniz sayı:", sayi)
except ValueError:
    print("Hata: Lütfen sayısal bir değer giriniz.")

finally:
    print("Program tamamlandı.")

Bu kodda, kullanıcıdan bir sayı girişi istenir. Kullanıcı sayısal bir değer girmezse ValueError istisnası yakalanır ve "Hata: Lütfen sayısal bir değer giriniz." mesajı kullanıcıya gösterilir.

Birden Fazla İstisna Yakalamak

Birden fazla istisna yakalamak için birden fazla except bloğu kullanılabilir.

Örnek:

try:
    sayi1 = int(input("Birinci sayıyı giriniz: "))
    sayi2 = int(input("İkinci sayıyı giriniz: "))
    bolum = sayi1 / sayi2
    print("Bölüm sonucu:", bolum)
except ZeroDivisionError:
    print("Hata: Bir sayıyı sıfıra bölemezsiniz.")
except ValueError:
    print("Hata: Lütfen sayısal bir değer giriniz.")

finally:
    print("Program tamamlandı.")

Bu kodda, kullanıcıdan iki sayı girişi istenir. Kullanıcı sayısal bir değer girmezse ValueError istisnası yakalanır ve "Hata: Lütfen sayısal bir değer giriniz." mesajı kullanıcıya gösterilir. Kullanıcı ikinci sayıyı sıfır girerse ZeroDivisionError istisnası yakalanır ve "Hata: Bir sayıyı sıfıra bölemezsiniz." mesajı kullanıcıya gösterilir. Hataların oluşmamasına bakılmaksızın her zaman çalıştırılacak kod bloğu finally bloğunda bulunur.

Kodun Çalışma Örneği:

Birinci sayıyı giriniz: 10
İkinci sayıyı giriniz: 0
Hata: Bir sayıyı sıfıra bölemezsiniz.
Program tamamlandı.

Kodun Açıklaması:

• try bloğunda, hata oluşabilecek kodlar yer alır.

• except ZeroDivisionError bloğunda, ZeroDivisionError istisnası yakalandığında çalıştırılacak kodlar yer alır.

• except ValueError bloğunda, ValueError istisnası yakalandığında çalıştırılacak kodlar yer alır.

• finally bloğunda, hataların oluşmamasına bakılmaksızın her zaman çalıştırılacak kodlar yer alır.

Kodda Yapılabilecek Değişiklikler:

• try bloğuna daha fazla kod ekleyebilirsiniz.

• except bloklarına daha fazla kod ekleyebilirsiniz.

• finally bloğuna daha fazla kod ekleyebilirsiniz.

• Kullanıcıya daha ayrıntılı hata mesajları gösterebilirsiniz.

• Hataları bir dosyaya kaydedebilirsiniz.

Hata Yakalamanın Önemi

Hata yakalama ve istisnalar, program geliştirmede önemli bir rol oynar. Bu mekanizmalar sayesinde programlar daha sağlam ve kullanıcı dostu hale gelir. Hata yakalamanın faydaları şunlardır:

• Programın çökmesini önler.

• Kullanıcıya hatanın türü ve kaynağı hakkında bilgi verir.

• Programın hata ayıklama işlemini kolaylaştırır.

• Daha profesyonel ve sağlam programlar yazılmasını sağlar.

Sonuç

Hata yakalama ve istisnalar, Python'da program geliştirmenin önemli bir parçasıdır. Bu mekanizmaları kullanarak programlarınızı daha sağlam ve kullanıcı dostu hale getirebilirsiniz.